A
Organización Mundial da Saúde (OMS) advertiu que a saúde de
millóns de persoal podría verse amenazada polo aumento de
enfermedades relacionadas co cambio climático. O cambio climático
afecta negativamente aos determinantes sociais e medioambientais da
saúde, empeora as desigualdades sociais, económica e demográficas
con consecuencias que se sinten en tódalas poblacións ainda que
éstas son máis acusada nos grupos poblacionais que son máis
vulnerables tanto en términos sociais como económicos.
Segundo
os diferentes estudos desenvolvidos, o cambio climático afecta de
moi diversas maneiras á saúde humana. Por unha banda, provoca
cambios de morbilidade en función da temperatura e por outra, unha
serie de efectos directos derivados dos eventos meteorolóxicos
extremos (precipitacións extremas e inundacións), da contaminación
atmosférica e da transmisión de enfermidades por alimentos ou por
vectores infecciosos. Compre ter en conta que o grao de repercusión
final deses impactos dependerá da capacidade adaptativa da
poboación, da sociedade e dos sistemas de saúde.
Fonte:
Impactos
del cambio climático en la salud. Ministerio de Sanidad
A
evidencia científica sobre os efectos na saúde mostra que o cambio
climático:
- Modificou a distribución dalgúns vectores de enfermidades
infecciosas.
- Modificou a estacionalidade dalgúns pólenes alerxénicos.
- Incrementou o número de mortes relacionado coas olas de calor.
Por
outro lado, outros efectos estimados que provocará a exposición o
cambio climático son:
- Aumento da malnutrición e os seus efectos asociados como transtornos
do crecemento e desenvolvemento infantil.
- Aumento das vítimas de olas de calor, inundacións, incendios e
sequías.
- Maior alteración da distribución e alcance dalgúns vectores de
enfermedades infecciosas.
- Cambios na estacionalidade e a distribución da malaria aumentando
nalgunhas rexións e disminuindo noutras.
- Incremento das enfermedades diarreicas.
- Aumento da morbimortalidade cardiorrespiratoria asociada ao ozono
troposférico.
- Incremento do número de persoas expostas ao dengue.
- Tamén provocará a disminución de mortes por frío pero esta
disminución estará ampliamente sobrepasada polo efecto negativo do
aumento das temperaturas.
A
continuación se resumen os principais impactos do cambio climático
na saúde:
1.
Efectos
na saúde debidos os cambios de temperatura.
1.1.
Efectos das vagas de calor. O aumento das emisións de gases de
efecto invernadoiro teñen provocado o quentamento global medio o que
supón un aumento de eventos extremos entre os que se inclúen as
vagas de calor, concretamente, en Europa, e frecuencia de secas.
As
vagas de calor poden producir dente trastornos leves, como as cambras
ou o esgotamento, ata a forma máis grave, que é o golpe de calor.
1.2.
Efectos das vagas de frío. O vórtice polar ártico é un cinturón
de fortes ventos que rodea aire moi frío no alto da estratosfera
sobre o Polo Norte. Polo xeral éste é estable e mantén retido o
aire frío. O aumento da temperatura global provoca que este vórtice
se volva inestable e se expanda, empuxando o aire frío hacía o sur,
provocando que cheguen vagas de frío hacía os trópicos en inverno,
pero tamén vagas de calor máis longas e severas en verán.
Fonte:
NOAA (National Oceanic and Atmospheric Adminstration)
O
efecto do frío na saúde é menos intenso e máis a longo plazo que
o efecto das altas temperatura polo que resulta máis complicado
establecer a relación causa-efecto. O exceso de mortalidade por frío
debese principalmente a enfermedades respiratorias ademáis das
circulatorias.
2.
Efectos
na saúde por
eventos meteorolócicos extremos
Non
se pode establecer unha asociación directa entre un fenómeno
meteorolócico extremo concreto e o quecemento do sistema climático
global, é un feito que nos útlimos 60 anos, a frecuencia dos
desastres naturais a nivel mundial se teñen triplicado e as
proxecións indican que seguirán en aumento. Os fenómenos
meteorolóxicos extremos máis frecuentes a escala global son as
inundacións, as cales porde ter un grande impacto nas
infraestruturas, na resilencia humana e na organización social. Os
efectos sobre a saúde poden ir desde mortes, lesións, enfermidades
infecciosas ou contaminación por tóxicos, ata, problemas de saúde
mental.
3.
Efectos
na saúde relacionados coa calidade do aire
3.1.
Contaminantes atmosféricos. As concentracións de contaminantes do
aire en xeral e partículas finas (PM) en particular, cambian en
resposta ao cambio climático porque a súa formación depende, en
parte, da temperatura e a humidade. As evidencias de impactos para a
saúde das PM son máis fortes que as atopara para o ozono pois
afectan á morbilidade e á mortalidade, polo que o incremento da súa
concentración derivaría en importantes impactos negativos para a
saúde.
3.2.
Incendios forestais. Os cambios nas temperaturas e nas precipitacións
incrementarán a frecuencia e severidade dos incendios forestaias. Os
lumes causan queimaduras, danos por inhalación e outras lesións. Os
gases tóxicos e partículas contaminantes que son liberados nos
incendios poden contribuír de maneira importante a agudizar as
enfermidades crónicas do sistema respiratorio, especialmente en
nenos, incluíndo pneumonía, enfermidades das vías respiratorias
superiore, asma e enfermidades pulmonares obstrutivas.
3.3.
Aeoralerxenos. O cambio climático ven provocando o adianto da
tempada de pole primaveral no hemisferio norte, así como unha maior
duración da tempada para certas especies. De feito, as enfermidades
alérxicas, como o asma, a rinitis, as conxuntivites alérxicas ou
algunha dermatitis, presentan un incremento na estacionalidade e na
gravedade.
4.
Efectos
na saúde de
transmisión hídrica e alimentaria
4.1.
Transmisión hídrica. É probable que o cambio climático afecte a
cantidade de auga e por conseguinte a súa calidade, aumentando o
risco de contaminación. Os extremos na precipitacións por defecto e
por exceso podrían intensificar a carga microbiolóxica e
contaminación química da auga, supoñendo unha maior carga de
enfermedades de transmisión hídrica (enfermedades transmitidas pola
auga e as causadas por patóxenos, como bacterias, virus e protozoos.
4.2.
Transmisión alimentaria. As enfermedades alimentarias abarcan un
amplio espectro de dolencias e constituen un problema de saúde
pública crecente en todo o mundo. Coñecese que os patróns de
transmisión vehiculizados por alimentos están influenciados por
varios factores, incluindo os elementos climáticos e ecolóxicos. Os
cambios nas temperaturas e na calidade da auga poden afectar a
calidade da producción agrícola e por tanto no abastecemento de
alimentos das poboacións (sequías, salinización do chan,
destruccción dos cultivos por fenómenos climáticos extremos,
alteración da loxística de abastecemento, incremento de pragas,
etc. e aumentar o risco de enfermidades de transmisión alimentaria
producida por virus, bacterias, hongos ou tóxicos químicos.
5.
Efectos na saúde relacionadas coa transmisión por vectores
As
enfermedades de transmisión vectorial son enfermedades transmitida
por artrópodos que actúan como vectores de diferentes patóxenos:
parásitos, bacterias e virus. Os cambios no clima (cambios de
temperatura, precipitacións ou humedade) poden modificar o cilco dos
vectores de diversas enfermedades infecciosas transmistidas por eles,
asó como dos patóxenos e os seus hospedadores ou reservorios, y así
como dos patóxenos e os seus hospedadores ou reservorios, e así
cambiar os patróns das enfermedades que transmiten: frecuencia,
distribución, dinámica estacional e interanual.
Fonte: Centers for Disease Control and Prevention